تلاقی های رفت و برگشتی مورگان و وراثت وابسته به جنس (کروموزوم X)
گرگور مندل در آزمایشات ژنتیکی خود با نخود فرنگی مشاهده کرد که الگوی توارث یک صفت صرف نظر از اینکه صفت از والدین مادری یا پدری به ارث برسد، یکسان است. او این مشاهدات را با انجام تلاقی های رفت و برگشتی انجام داد. به عنوان مثال، او ابتدا یک گیاه ماده با دانه های زرد هموزیگوت را با یک گیاه نر هموزیگوت برای دانه های سبز تلاقی داد و سپس یک گیاه ماده هموزیگوت برای دانه های سبز را با یک گیاه نر هموزیگوت برای دانه های زرد تلاقی داد.
برخلاف مندل، مورگان هنگام انجام تلاقی های رفت و برگشتی مربوط به رنگ چشم در مگس های میوه نتایج بسیار متفاوتی به دست آورد. شکل زیر تلاقی رفت و برگشتی مورگان را نشان می دهد: او ابتدا یک ماده چشم قرمز هموزیگوت را با یک نر چشم سفید تلاقی داد و سپس یک ماده چشم سفید هموزیگوت را با یک نر چشم قرمز تلاقی داد.
برای تکمیل جدول پنت برای تلاقی رفت و برگشتی مورگان، برچسب ها را به مکان های مناسب آنها بکشید.
نکات مهم:
- در تلاقی اول (ماده چشم قرمز با نر چشم سفید)، ماده دارای دو کروموزوم X همسان با ژن رنگ چشم قرمز (XX) است. نر دارای یک کروموزوم X با ژن رنگ چشم قرمز (X) و یک کروموزوم Y بدون ژن رنگ چشم (Y) است.
- در تلاقی دوم (ماده چشم سفید با نر چشم قرمز)، ماده دارای دو کروموزوم X همسان با ژن رنگ چشم سفید (XX) است. نر دارای یک کروموزوم X با ژن رنگ چشم قرمز (X) و یک کروموزوم Y بدون ژن رنگ چشم (Y) است.
- برخلاف نخود فرنگی، رنگ چشم در مگس میوه وابسته به جنس است زیرا ژن رنگ چشم روی کروموزوم X قرار دارد. کروموزوم Y فاقد ژن رنگ چشم است.
- در فرزندان حاصل از تلاقی اول، نرها تنها یک کروموزوم X را از مادر به ارث می برند که حاوی ژن رنگ چشم قرمز (X) است. بنابراین، تمام فرزندان نر چشم قرمز خواهند بود (XY).
- در فرزندان حاصل از تلاقی دوم، ماده ها دو کروموزوم X را به ارث می برند، یکی از مادر (با ژن رنگ چشم سفید) و دیگری از پدر (با ژن رنگ چشم قرمز). از آنجایی که رنگ چشم سفید مغلوب بر رنگ چشم قرمز است، فنوتیپ نهایی ماده ها به نسبت 1:1 چشم سفید (XX) و چشم قرمز (Xx) خواهد بود.
- در نرها حاصل از تلاقی دوم، آنها تنها یک کروموزوم X را از مادر به ارث می برند که حاوی ژن رنگ چشم سفید (X) است. بنابراین، تمام فرزندان نر چشم سفید خواهند بود (XY).
نتیجه گیری:
نتایج تلاقی های رفت و برگشتی مورگان نشان می دهد که توارث رنگ چشم در مگس میوه وابسته به جنس است. این برخلاف نتایج مندل در نخود فرنگی است که در آن جنسیت والدین بر الگوی توارث تأثیری نداشت. این کشف به درک ما در مورد نقش کروموزوم های جنسی در تعیین صفات ارثی کمک کرد.
