تنفس سلولی فرآیندی است که در آن مواد غذایی با اکسیژن ترکیب می شوند و انرژی آزاد می شود. این فرآیند در تمام سلول های زنده اتفاق می افتد و منبع اصلی انرژی بدن است.
این فرآیند در سه مرحله اصلی انجام می شود:
- گلیکوژنز: در این مرحله، گلوکز به دو مولکول پیروات تجزیه می شود.
- تنفس بی هوازی: در این مرحله، پیروات بدون استفاده از اکسیژن به دو مولکول استیل کوآنزیم A (CoA) تجزیه می شود.
- تنفس هوازی: در این مرحله، استیل CoA در حضور اکسیژن به دو مولکول دی اکسید کربن و چهار مولکول ATP تجزیه می شود.
نکات کنکوری تنفس سلولی:
- گلیکوژنز تنها مرحله ای از تنفس سلولی است که در غیاب اکسیژن انجام می شود.
- تنفس بی هوازی تنها مرحله ای از تنفس سلولی است که در سلول های گیاهی انجام نمی شود.
- تنفس هوازی بیشترین مقدار ATP را تولید می کند.
- گلیکولیز
- تنفس اکسیداتیو
- چرخه کربس
گلیکولیز
گلیکولیز مرحله اول تنفس سلولی است که در سیتوزول سلول اتفاق می افتد. در این مرحله، یک مولکول گلوکز به دو مولکول پیروات شکسته می شود. در این فرآیند، دو مولکول ATP و دو مولکول NADH تولید می شود.
تنفس اکسیداتیو
تنفس اکسیداتیو مرحله دوم تنفس سلولی است که در میتوکندری سلول اتفاق می افتد. در این مرحله، پیروات به دی اکسید کربن و آب شکسته می شود. در این فرآیند، ATP، NADH و FADH2 تولید می شود.
چرخه کربس
چرخه کربس مرحله سوم تنفس سلولی است که در میتوکندری سلول اتفاق می افتد. در این مرحله، پیروات به دی اکسید کربن و آب شکسته می شود. در این فرآیند، NADH، FADH2 و ATP تولید می شود.
نکات کنکوری:
- در گلیکولیز، یک مولکول گلوکز به دو مولکول پیروات شکسته می شود.
- در تنفس اکسیداتیو، پیروات به دی اکسید کربن و آب شکسته می شود.
- در چرخه کربس، پیروات به دی اکسید کربن و آب شکسته می شود.
چند مثال از سوالات کنکوری:
- در کدام یک از موارد زیر، پیروات به دی اکسید کربن و آب شکسته نمی شود؟
- گلیکولیز
- تنفس اکسیداتیو
- چرخه کربس
- همگی موارد بالا
پاسخ: همگی موارد بالا
- در کدام یک از موارد زیر، ATP تولید می شود؟
- گلیکولیز
- تنفس اکسیداتیو
- چرخه کربس
- همگی موارد بالا
پاسخ: همگی موارد بالا
- در کدام یک از موارد زیر، NADH تولید می شود؟
- گلیکولیز
- تنفس اکسیداتیو
- چرخه کربس
- همگی موارد بالا
پاسخ: همگی موارد بالا
نکات ترکیبی:
- تنفس سلولی نقش مهمی در تولید انرژی بدن دارد.
- تنفس سلولی در تمام سلول های زنده اتفاق می افتد.
- تنفس سلولی به سه مرحله تقسیم می شود: گلیکولیز، تنفس اکسیداتیو و چرخه کربس.
سوالات ترکیبی:
- تولید ATP در کدام یک از موارد زیر بیشتر است؟
- یک سلول ماهی که در حال شنا است.
- یک سلول گیاهی که در حال فتوسنتز است.
- یک سلول عضلانی که در حال انقباض است.
پاسخ: یک سلول عضلانی که در حال انقباض است.
- تولید NADH در کدام یک از موارد زیر بیشتر است؟
- یک سلول ماهی که در حال شنا است.
- یک سلول گیاهی که در حال فتوسنتز است.
- یک سلول عضلانی که در حال انقباض است.
پاسخ: یک سلول گیاهی که در حال فتوسنتز است.
